Olimpiyat meşalesi Tokyo’da

Olimpiyat meşalesi Tokyo’da.

2020 Tokyo Olimpiyatlarının koronavirüs salgını nedeniyle ertelenmesi an meselesi ama Olimpia’da yakılan meşale yerine ulaştı.

Meşale, 20 Mart tarihinde yapılan törenle, Japonya genelinde sürecek 121 günlük macerasına başladı. Fakat her gün yeni bir baskı gören IOC’nin Olimpiyat ateşinin ne zaman yakılacağına dair vereceği kararı hep beraber göreceğiz.

Olimpiyat Oyunlarının ertelenmesi neredeyse kesinleşmekle beraber, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) başkanına bir baskı da ülkesi Almanya’dan geldi. Almanya Yüzme Federasyonu (DSV) Tokyo 2020’nin Temmuz ayında yapılması durumunda takım göndermeyeceğini açıkladı. DSV’den yapılan açıklamada ‘’Olimpiyatın bu yaz yapılması için sporcularımızın kendilerini etraflarındaki insanları riske atmalarını isteyemeyiz’’ dendi.
Amerikan Olimpik ve Paralimpik Komitesi de (USOPC) ülke federasyonlarının isteklerine kulak kapatmayarak, Tokyo 2020’nin ertelenmesinin en iyi çözüm olduğunu açıkladı ve IOC’ye erteleme çağrısı yaptı. Hatırlanacağı üzere yaklaşık bir hafta öncesine kadar USOPC, Tokyo 2020’nin normal takvimde başlamasını destekliyordu. Bunun sonucunda da başta Amerikan Yüzme ve Atletizm federasyonlarının tepkisini çekmişti.

OLİMPİYAT ATEŞİ NASIL YAKILIYOR? 

Olimpiyat Oyunları ateşinin yakılma töreni Olimpia arkeolojik bölgesindeki Hera sunağında gerçekleşir. Bu tören aslında dini bir ayindir.
Tören, antik çağdan kalma kıyafetli rahibelerden oluşan bir tören alayının sunağa yürüyüp etrafını sarmasıyla başlar.
Baş rahibe güneş tanrısı Apollon’a seslenir ve içbükey aynalar kullanarak güneş ışınlarının odaklanmasını sağlar. Seramik bir kapta ışınlar sayesinde tutuşan ateş Panathinaikos Stadyumu’na rahibe alayıyla birlikte taşınır. Yolları üzerinde bulunan yabani zeytin ağacında bir süreliğine durulur. Küçük bir çocuk ağaçtan bir dal keser. Bu dal barışın sembolü olacaktır ve yarışmalarda birinci gelenlere hediye edilir.
Heyet sonunda stadyuma vardığında rahibeleri atletler karşılar. Baş rahibenin koşucuların elindeki meşaleyi yakmasıyla ateşin dünya çapındaki yolculuğu da başlamış olur.

ATEŞİN YAKILACAĞI GÜN HAVA KAPALIYSA NE YAPILIR?

Böyle bir sorunla karşılaşılmaması için resmi törenden birkaç gün önce güneşli bir günde aynı tören gerçekleştirilir. Yakılan ateş asıl tarihe kadar söndürülmeden saklanır. Havanın kapalı olması durumunda bu ateş kullanılır. Güneşli bir gün yaşanıyorsa tören kurallara göre düzenlenir. Bu ‘B Planı’nın uygulamaya sokulduğu son Olimpiyat Oyunları 2000’de Sydney’deydi. 1956’da Melbourne de Sydney ile aynı kaderi paylaşmıştı.
2008’deyse Olimpia’da tören haftasının fırtınalı geçeceğinin fark edilmesi ayin tarihinin değiştirilmesine neden oldu. Pekin’deyse ateşin yakılmasından sadece birkaç dakika sonra yağmur damlaları törene katılanları ıslatmaya başladı.

BAŞ RAHİBE KİMDİR VE NASIL TAYİN EDİLİR?

Ayine katılacak rahibelerin ve baş rahibenin seçiminden Yunan Olimpiyat Komitesi sorumludur. Rahibelerin hepsi Yunan tiyatrolarından gelir. Seçilmelerinde sahne performansları ve zarafetleri göz önünde bulundurulur. 1936’da rahibelerin başına Koula Pratsika seçilmişti. Yunan dansçı döneminin en başarılı ismiydi. 2012 Yaz Olimpiyatları ve 2014 Kış Olimpiyatları’nda bu görev oyuncu Ino Menegaki’ye emanet edildi. 2016’da  baş rahibe ise Yunan sanatçı Katerina Lehou oldu.

ATEŞ SÖNERSE NE OLUR?

Meşale yakıldığı andan itibaren Oyunlar’ın sonuna kadar yanar. Kapanış seremonisinde söndürüldüğünde o da Olimpiyat tarihinin bir parçası olmuştur. Fakat ateş kendiliğinden ya da kazara sönmemesi için atletlerin koşuları sırasında başka olimpiyat ateşleri de sporculara eşlik eder.
Meşalenin beklenmedik şekilde sönmesiyse ilginç olayların yaşanmasına neden olur. Örneğin Montreal’deki 1976 Olimpiyat Oyunları’nda yaşanan fırtınadan dolayı sönen ateşi bir yetkili çakmağıyla yakmaya çalışmıştır. Bunda başarılı olamayınca da rezervde saklanan meşale getirilmiş ve ateş yeniden canlanmıştır.